Vai trò của Hồ Chí Minh trong tổ chức và hoạt động của nhà nước Việt Nam
Chủ nhật - 30/08/2020 23:15
Ngay sau Cách mạng Tháng Tám thành công, ngày 2-9-1945, thay mặt Chính phủ lâm thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 75 năm đã trôi qua, kể từ sự kiện lịch sử vĩ đại ấy, đất nước ta, dân tộc ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên của độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Nhân dân ta từ thân phận của những người nô lệ đã trở thành người chủ đất nước và vận mệnh của mình.
Sự kiện lịch sử ấy, đồng thời đã khẳng định trong thực tế, khát vọng thiết lập một nhà nước kiểu mới – Nhà nước dân chủ, dân “là chủ” và dân “làm chủ” ở Việt Nam của Chủ tịch Hồ Chí Minh trở thành hiện thực. Vai trò của Người đối với sự ra đời của Nhà nước là hết sức to lớn, tư tưởng của Người về tổ chức và xây dựng Nhà nước là di sản lớn trong thời đại ngày nay.
Trước hết, Hồ Chí Minh là người lựa chọn và sáng lập ra Nhà nước. Trên hành trình đi tìm đường cứu nước, cứu dân, vận dụng và phát triển sáng tạo học thuyết về nhà nước của chủ nghĩa Mác - Lênin, chọn lọc, kế thừa những tinh hoa trong xây dựng nhà nước đã có trong lịch sử dân tộc và nhân loại, tư tưởng về một Nhà nước kiểu mới khác với các nhà nước kiểu cũ của Hồ Chí Minh sớm được hình thành và phát triển. Từ những tư tưởng ban đầu về xây dựng một Nhà nước dân chủ gắn với thực hiện các quyền tự do, dân chủ, các quyền con người trong “Yêu sách tám điểm” năm 1919, hơn 20 năm sau, năm 1941, trên cơ sở những tìm tòi, khảo cứu của mình, tại Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ VIII của Đảng, Hồ Chí Minh đã đề xuất quan điểm xây dựng Nhà nước Dân chủ nhân dân, “Chính quyền của nước Việt Nam dân chủ mới không phải thuộc quyền riêng của giai cấp nào và của chung toàn dân tộc”1. Đó là mô hình nhà nước đại biểu cho khối đai đoàn kết của toàn thể quốc dân, nhà nước thực sự của dân, do dân và vì dân. Từ đây, ở nước ta, việc thiết kế, tổ chức Nhà nước đều quán triệt quan điểm cơ bản chỉ đạo đó. “Đây là một sáng tạo lớn về lý luận và thực tiễn của Hồ Chí Minh và của Đảng ta”2.
Sau ngày độc lập, trong gần ¼ thế kỷ, trên cương vị là Chủ tịch nước, Nguyên thủ quốc gia, Hồ Chí Minh đã để lại dấu ấn sâu đậm về một phong cách lãnh đạo Nhà nước, trở thành chuẩn mực cho các thế hệ lãnh đạo sau này.
Thứ hai, Hồ Chí Minh là người khơi nguồn cho truyền thống dân chủ hiện đại ở Việt Nam, đã làm cho dân ta được hưởng các quyền tự do, dân chủ, hướng dẫn nhân dân làm chủ và thực hành dân chủ. Ngay từ khi chỉ thị thành lập Khu giải phóng năm 1945 – hình ảnh “nước Việt Nam mới phôi thai”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tập dượt để nhân dân cầm chính quyền. Sau ngày giành chính quyền, nhất quán và xuyên suốt trong tư duy và hành động của Người vẫn là xây dựng Nhà nước dân chủ, Nhà nước của dân, do dân và vì dân.
Là Nhà nước của dân vì dân “là chủ”, dân là người có địa vị, quyền lực cao nhất: “Bao nhiêu quyền hạn đều của dân”3; dân có quyền quyết định những vấn đề quan trọng nhất của đất nước, dân tộc. Toàn bộ nhà nước được thiết lập là bộ máy thừa hành ý chí, nguyện vọng của nhân dân; đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước là công bộc, đầy tớ của nhân dân: “Trong bộ máy cách mạng, từ người quét nhà, nấu ăn cho đến Chủ tịch một nước đều là phân công làm đầy tớ cho dân. Đó là vinh dự cao nhất”4.
Là Nhà nước do dân vì dân “làm chủ”, Nhà nước do dân “cử” ra; dân có quyền bãi miễn; có quyền phê bình, kiểm soát hoạt động của các cơ quan nhà nước, các đại biểu do mình cử ra “Chính phủ ta là Chính phủ nhân dân chỉ có một mục đích là ra sức phục vụ lợi ích của dân, Chính phủ rất mong muốn đồng bào giúp đỡ, đôn đốc, kiểm soát và phê bình để làm nhiệm vụ của mình là người đầy tớ trung thành tận tụy của nhân dân”5. Đặc biệt, vì dân “làm chủ”, bên cạnh quyền, dân còn phải biết phát huy năng lực, bổn phận và trách nhiệm của mình, Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Công việc đổi mới và xây dựng là trách nhiệm của nhân dân”6. “Đây chính là sự thống nhất biện chứng của cả quyền và nghĩa vụ làm chủ; đồng thời thể hiện bản chất dân chủ triệt để của Nhà nước kiểu mới” 7trong tư tưởng Hồ Chí Minh.
Là Nhà nước của dân, do dân thì tất yếu Nhà nước đó phải vì dân. Theo Hồ Chí Minh: “Chính phủ thì việc to, việc nhỏ đều nhằm mục đích phục vụ lợi ích của nhân dân”, mọi công tác chính quyền phải vì mưu cầu quyền lợi hạnh phúc cho nhân dân: "Việc gì lợi cho dân, ta phải hết sức làm. Việc gì hại đến dân, ta phải hết sức tránh"8. Muốn vậy, Nhà nước phải thật sự liêm khiết, trong sạch, tránh quan liêu, tham nhũng, đặc quyền, đặc lợi, v.v…
Hội thảo khoa học “Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ tại Đảng bộ Trường Chính trị Trần Phú - Thực trạng và giải pháp”
Hội thảo khoa học: “Xây dựng văn hóa trường Đảng đáp ứng yêu cầu chuẩn mức 1 ở Trường Chính trị Trần Phú Hà Tĩnh - Thực trạng và giải pháp”
Thông báo viết bài Thông tin Lý luận và Thực tiễn số 52
Lãnh đạo tỉnh chúc mừng nhà trường nhân Kỷ niệm 42 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam
Đại hội chi bộ Phòng Tổ chức, hành chính, thông tin, tư liệu
Đại hội Chi bộ khoa Nhà nước và Pháp luật lần thứ VII, nhiệm kỳ 2024 - 2027
